معرفی اجمالی دانشگاه جامع علمی کاربردی
دانشگاه جامع علمی‌کاربردی در مهر 1371 به تصویب شورای گسترش آموزش عالی تأسیس و به عنوان یکی از دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با هدف ارتقاء سطح مهارت شاغلین بخش‌های مختلف اقتصادی و افزایش مهارت‌های حرفه‌ای فارغ‌التحصیلان از سال 1373 فعالیت خود را رسما آغاز کرد.
این دانشگاه مسئولیت برنامه‌ریزی، سازماندهی، پشتیبانی‌های کارشناسی و سیاست‌گذاری‌های کلان در زمینه آموزشهای مهارتی و نیز نظارت و ارزشیابی مراکز و موسسات علمی-کاربردی را برعهده دارد که در حال حاضر در مقاطع کاردانی و کارشناسی و کارشناسی‌ارشد اقدام می‌کند.
مبانی نظری و قانونی شکلگیری دانشگاه جامع علمی کاربردی
در آموزههای دینی و آیات و روایات، جایگاه ویژهای برای علمآموزی و همراهسازی علم و عمل تبیین شده است. در مقام و منزلت علم و دانش از دیدگاه قرآن کریم همین بس که درسوره علق میخوانیم که صفت اکرمیت خداوند متعال به سبب تعلیم دانش به انسان است، در روایتی از حضرت علی(ع) وابستگی بلافصل علم و عمل را اینگونه میبینیم: «العِلمُ مَقرونٌ بالعَمَلِ، فَمَن عَلِمَ عَمِلَ والعِلمُ یَهتِف بالعَمَلِ، فَان أجابَهُ وَ الّا ارتَحَلَ عَنه»[1] «دانش در کنار عمل است پس هر کس بداند عمل کند و علم فریاد به عمل برمیآورد، پس اگر اجابت کرد (علم) بماند و گرنه کوچ کند و برود». مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی) در تفسیر روشنی از روایت فوق میفرمایند: «...حتّی دانش، مرهون کار است. .... ببینید چه بیان زیبائی است. یعنی پیدایش دانش، پایداری دانش، پیشرفت دانش، وابستهی به کار است. اینها منطق است، اینها مبنای فکری است»[2]. و در جای دیگر تأکید میشود: «...کار بدون علم، کم‌اثر است، علم بدون کار، بیاثر است... ما به علم احتیاج داریم، اما به پنجهی کارآمد هم احتیاج داریم...»[3]، لذا پرداختن به بعدی از فرهنگ جامعه که در آن به این مهم اهتمام شود از ضروریات است،فرهنگی که در آن توسعه پایدار کشور تضمین گردد.
فلسفه وجودی دانشگاه در اسناد بالادستی
مبانی، فلسفه وجودی و ضرورت فعالیت و ارتقاء دانشگاه جامع علمی کاربردی در اسناد بالادستی به خوبی تبیین شده است. در این راستا "آموزش نیروی انسانی متخصص، ماهر و کارآمد متناسب با نیازهای بازار کار (فعلی و آتی) و ارتقاء توان کارآفرینی" و "ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار با تأکید بر استفاده از توسعه فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان" از جمله اهم موارد مرتبط در سیاستهای کلی اشتغال است.
همچنین در نقشه جامع علمی کشور مصادیقی همچون "همسوکردن سیاستهای توسعه صنعتی و اقتصادی کشور، به‌ویژه برنامه‌های پنج‌ساله توسعه، با سیاستهای کلان توسعه علم و فناوری درکشور" و "سازماندهی نظامهای حرفه‌ای مبتنی بردانش علمی و فنی برای اداره واحدهای اقتصادی واجتماعی"، " نهادینه کردن فرهنگ مهارت‌گرایی، پژوهش محوری و کارآفرینی در نظام علم، فناوری و نوآوری" بسیار حائز اهمیت است."ضرورت تأمین شرایط توسعه کارآفرینی، توانمندسازی نیروی کار و ایجاد ارزش افزوده، تولید ثروت و اشتغال مولد" از جمله اهم مواردیاست که از سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی بهرهبرداری میگردد و از سوی دیگر ضرورت "تنظیم رابطه متقابل تحصیل با اشتغال و متناسب‌سازی سطوح و رشته‌های تحصیلی با نقشه جامع علمی کشور و نیازهای تولید و اشتغال" مصرح در سیاستهای کلی علم و فناوری است.
"توانمندسازی و ارتقاء بهره‌‌وری نیروی کار با افزایش انگیزه، مهارت و خلاقیت و ایجاد تناسب بین مراکز آموزشی و پژوهشی با نیازهای بازار کار" نکته قابل توجه در سیاستهای کلی تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی برای دانشگاه بوده که در سیاستهای کلی برنامه ششم توسعه با عناوینی چون "بهبود مستمر فضای کسب و کار و تقویت ساختار رقابتی در بازارها"، "رشد اقتصادی شتابان و پایدار و اشتغالزا" و "افزایش سهم آموزشهای مهارتی در نظام آموزشی کشور" مورد تأکید مقام معظم رهبری(مدظلهالعالی) قرار گرفته است.
در نهایت با توجه به اهمیت و جایگاه حقوقی دانشگاه جامع علمی کاربردی موارد ذیل به عنوان مبانی حقوقی این زیرنظام آموزش عالی کشور قابل توجه است:
- تصویب تشکیل شورای عالی آموزش های علمی کاربردی در جلسات 234 و 237 سال 1369 شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان عالی ترین مرجع تصمیم گیری در این آموزش ها پس از شورای عالی انقلاب فرهنگی
- تصویب طرح تأسیس دانشگاه جامع علمی‌کاربردی (تکنولوژی) در نخستین جلسه شورای عالی آموزش های علمی کاربردی در سال 1369
- تصویب "اساسنامه دانشگاه جامع علمی‌کاربردی" به پیشنهاد شورای عالی آموزشهای علمی کاربردی مصوب شورای گسترش آموزش عالی در سال 1371
- تصویب آئین‌نامه آموزشهای علمی‌کاربردی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب سال 1374
- تصویب آئین‌نامه نظام آموزش مهارت و فناوری مصوب هیات وزیران در سال1390